Phong tục tập quán Nepal là một thế giới kỳ diệu đầy sắc màu và sự bí ẩn, nơi mà những nghi lễ và truyền thống không chỉ phản ánh sự phong phú về văn hóa mà còn khắc họa những đặc trưng độc đáo của người Nepal. Khám phá những tập quán này sẽ giúp bạn hiểu thêm về sự đa dạng và vẻ đẹp của nền văn hóa Nepal, một trải nghiệm không thể bỏ lỡ cho bất kỳ ai yêu thích sự khác biệt và khám phá.
Đôi nét về phong tục tập quán Nepal
Người Nepal có một nền văn hóa phong phú và đa dạng, được hình thành bởi sự kết hợp của các yếu tố tôn giáo, tín ngưỡng, và các phong tục tập quán truyền thống. Phong tục tập quán của họ ảnh hưởng sâu sắc từ các tôn giáo chính như Hindu giáo và Phật giáo, cũng như từ các cộng đồng dân tộc khác nhau trong khu vực.
- Hindu Giáo: Là tôn giáo chính ở Nepal, Hindu giáo ảnh hưởng mạnh mẽ đến các phong tục tập quán, với các lễ hội như Dashain và Tihar, cũng như phong tục đốt xác bên sông và nghi lễ thờ cúng thần linh. Những nghi lễ này thể hiện niềm tin vào sự giải thoát linh hồn và vòng luân hồi.
- Phật Giáo: Phật giáo, đặc biệt là truyền thống Vajrayana, cũng rất quan trọng. Các nghi lễ như lễ cầu nguyện và Buddha Jayanti, cùng các khóa thiền và lễ cúng dường, là phần không thể thiếu trong đời sống tôn giáo của người Nepal.
- Tín Ngưỡng Địa Phương: Các nhóm dân tộc như Sherpa và Newar có phong tục riêng, như phong tục Ihi của người Newar, liên quan đến tín ngưỡng bản địa và lễ hội đặc trưng.
Du lịch Nepal không chỉ là một chuyến hành trình mở rộng tầm mắt về sự đa dạng văn hóa và phong tục độc đáo. Từ các nghi lễ tôn giáo sâu sắc đến những phong tục kỳ lạ, Nepal hứa hẹn mang đến cho bạn những trải nghiệm khó quên và sự hiểu biết sâu sắc về một nền văn hóa phong phú.
Một số phong tục tập quán độc đáo tại Nepal
Chào hỏi và giao tiếp
Khi gặp gỡ, người Nepal thường sử dụng một phong tục truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa của họ: Namaste. Đây là cách chào hỏi phổ biến nhất ở Nepal, thể hiện sự tôn trọng và lòng kính trọng đối với người khác.
Namaste được thực hiện bằng cách chắp tay trước ngực, cúi đầu nhẹ và nói “Namaste”, có nghĩa là “Tôi cúi đầu trước thánh thần ngự trị trong bạn.” Đây là một biểu hiện của sự tôn trọng và sự công nhận của sự thần thánh trong mỗi cá nhân, đồng thời thể hiện sự khiêm nhường và hòa hợp trong giao tiếp.
Ngoài Namaste, người Nepal cũng rất coi trọng các quy tắc xã hội trong giao tiếp. Sự lịch sự và tôn trọng là yếu tố quan trọng trong các mối quan hệ, và việc giữ gìn sự khiêm nhường trong lời nói và hành động là rất cần thiết. Trong các cuộc trò chuyện, người Nepal thường giữ thái độ hòa nhã và ít khi thể hiện sự phê phán trực tiếp.
Phong tục này không chỉ là một hình thức chào hỏi mà còn phản ánh sự kết nối sâu sắc giữa con người với nhau và sự tôn trọng đối với những giá trị tâm linh trong văn hóa Nepal.
Cưới hỏi và lễ cưới
Phong tục chia sẻ vợ (đa phu)
Ở Nepal, đặc biệt là trong các cộng đồng dân tộc như Sherpa và Tibetan, tồn tại một phong tục độc đáo gọi là polyandry (đa phu). Theo phong tục này, khi một người đàn ông cưới vợ, người vợ không chỉ thuộc về anh ta mà còn phải chia sẻ với các anh em độc thân còn lại trong gia đình. Người phụ nữ phải sắp xếp thời gian để phục vụ tất cả các thành viên nam trong gia đình.
Phong tục này có nguồn gốc từ các yếu tố lịch sử và xã hội như bảo vệ tài sản và kiểm soát dân số. Tuy nhiên, nó hiện đang gây tranh cãi và dần bị thách thức bởi các phong trào vì quyền bình đẳng giới và sự thay đổi trong xã hội hiện đại.
Ihi – phong tục kết hôn đặc biệt của người Newar
Người Newar ở Nepal thực hiện một phong tục hôn nhân độc đáo và sâu sắc, gọi là Ihi. Phong tục này yêu cầu mỗi thiếu nữ phải kết hôn ba lần trong đời.
Ihi, hay Bel Sanga Bibaha trong tiếng Nepal, là nghi lễ kết hôn đầu tiên, thực hiện khi các bé gái còn nhỏ, thường vào khoảng 9 tuổi. Trong lễ cưới này, các cô gái kết hôn với quả Bel – một loại trái cây biểu tượng của thần Shiva. Nghi lễ Ihi kéo dài hai ngày, bắt đầu với việc tô sơn đỏ bàn chân để thanh tẩy và kết thúc với lễ Kanyadan, nơi cha của cô gái trao sự trong trắng của con gái mình cho thần Shiva.
Nghi lễ thứ hai, Bara Tayegu (Newari) hoặc Gufa Rakhne (Nepal), là hôn nhân với Mặt trời, giúp cô gái bảo vệ danh dự và tránh bị coi là góa phụ nếu chồng cô qua đời. Cuối cùng, cô gái sẽ kết hôn với người chồng thực sự của mình.
Phong tục Ihi không chỉ giúp bảo vệ danh tiếng của phụ nữ trong các tình huống khó khăn mà còn ngăn ngừa tảo hôn bằng cách giảm nhu cầu kết hôn sớm. Nghi lễ này là một phần quan trọng trong văn hóa Newar, giúp phụ nữ duy trì sự độc lập và tránh sự kỳ thị của xã hội.
Phong tục hỏa táng
Ở Nepal, phong tục đốt xác bên sông, đặc biệt là bên sông Bagmati ở Kathmandu và sông Pashupati gần đền Pashupatinath, là một phần quan trọng trong nghi lễ tang lễ của người Hindu. Phong tục này phản ánh niềm tin sâu sắc của người Nepal vào chu kỳ sống và cái chết, cũng như tầm quan trọng của việc giải thoát linh hồn.
Quá trình đốt xác thường diễn ra tại các bãi đốt xác bên sông, nơi người thân sẽ đặt thi thể của người quá cố lên một giàn gỗ và đốt. Được thực hiện với sự tôn trọng và trang nghiêm, nghi lễ này không chỉ là cách để giải thoát linh hồn khỏi thể xác mà còn là một hành động để đảm bảo rằng linh hồn có thể đạt được sự giải thoát và trở về với thần thánh.
Nghi lễ này có nhiều ý nghĩa văn hóa và tâm linh. Theo tín ngưỡng Hindu, việc đốt xác giúp linh hồn thoát khỏi vòng luân hồi và đạt được trạng thái moksha (giải thoát). Các nghi thức thường bao gồm việc tụng kinh, cầu nguyện và các lễ vật dâng cúng để đảm bảo sự thanh thản cho linh hồn người quá cố.
Phong tục đốt xác bên sông không chỉ là một phần của nghi lễ tang lễ mà còn là một yếu tố quan trọng trong văn hóa và tín ngưỡng của người Nepal, thể hiện sự kết nối giữa cuộc sống, cái chết và sự vĩnh cửu.