Nhạc Cụ Truyền Thống Nepal | Khám Phá Các Loại Nhạc Cụ Dân Tộc Của Người Nepal

Khi nói đến văn hóa Nepal, không thể không nhắc đến sự phong phú và đa dạng của các nhạc cụ truyền thống Nepal, mỗi loại đều chứa đựng một phần linh hồn và bản sắc văn hóa của đất nước này. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ đưa bạn vào hành trình khám phá thế giới âm nhạc Nepal, nơi những nhạc cụ truyền thống không chỉ kể chuyện mà còn truyền tải cảm xúc, truyền thống và sự kết nối giữa con người với nhau. Hãy cùng chúng tôi trải nghiệm sự kỳ diệu và sâu lắng của âm thanh Nepal, nơi mỗi giai điệu là một câu chuyện chưa kể và mỗi nhạc cụ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Giới thiệu tổng quan về nhạc cụ truyền thống Nepal

Nhạc cụ truyền thống Nepal là một phần không thể thiếu trong văn hóa và đời sống của người dân nơi đây. Âm nhạc ở Nepal gắn liền với mọi khía cạnh của cuộc sống, từ khi một đứa trẻ được sinh ra cho đến khi trưởng thành và qua đời. Mỗi phong tục, lễ hội và nghi lễ tôn giáo đều có sự kết hợp chặt chẽ với âm nhạc, điệu nhảy và các nhạc cụ truyền thống.

Nepal tự hào có hàng trăm loại nhạc cụ khác nhau, phát triển từ nhiều khu vực, cộng đồng và gắn liền với các dịp đặc biệt. Một nghiên cứu cho thấy có khoảng 200 nhạc cụ đã phát triển từ lâu đời ở Nepal, trong đó, 108 loại vẫn được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay. Panchai Baja, một bộ nhạc cụ gồm 5 loại khác nhau, là một trong những biểu tượng nổi tiếng, thường được chơi trong các lễ hội và nghi lễ tôn giáo. Đặc biệt, cộng đồng Newar là nơi bảo tồn nhiều loại nhạc cụ truyền thống nhất ở Nepal. Những giai điệu từ các nhạc cụ này không chỉ phản ánh sự đa dạng văn hóa mà còn làm phong phú thêm trải nghiệm của du khách khi đến thăm đất nước này.

Nếu bạn đang tìm kiếm một hành trình khám phá văn hóa độc đáo, các tour Nepal không chỉ đưa bạn đến những thắng cảnh hùng vĩ mà còn giúp bạn hòa mình vào nền âm nhạc truyền thống giàu bản sắc này. Hãy để âm thanh của những nhạc cụ cổ xưa làm giàu thêm hành trình của bạn khi khám phá văn hóa sâu sắc của Nepal.

Các loại nhạc cụ truyền thống Nepal

Nhạc cụ dây

Sarangi

Sarangi là một nhạc cụ truyền thống Nepal, đặc biệt được gắn liền với cộng đồng Gandharva, những người du mục từng sử dụng nó để truyền tải thông điệp và tin tức. Được biết đến như một loại nhạc cụ dây, Sarangi mang nét đặc trưng riêng và có vai trò quan trọng trong văn hóa âm nhạc Nepal, tương tự như violin trong nền văn hóa phương Tây.

Sarangi được chế tạo từ một mảnh gỗ rỗng ở phần dưới, với bốn sợi dây được căng chặt và kết nối với bốn móng tay bằng gỗ trên đầu nhạc cụ. Cách chơi nhạc cụ này khá đặc biệt, người chơi sẽ sử dụng một cây cung nhỏ để kéo qua các sợi dây, tạo nên âm thanh sâu lắng và giàu cảm xúc. Những giai điệu của Sarangi thường mang theo sự hoài cổ, thể hiện tâm trạng và câu chuyện của người Nepal qua các bài hát dân gian.

Tungna

Nhạc cụ này là một trong những nhạc cụ phổ biến ở vùng núi của Nepal, được làm từ gỗ Tungnarhododentron. Nó có thiết kế tương tự như Sarangi, với các sợi dây được buộc chặt vào thân nhạc cụ để tạo ra âm thanh.

Nhạc cụ này được sử dụng rộng rãi trong các bài hát dân gian và nghi lễ của các cộng đồng sống trên núi, đặc biệt là ở các khu vực xa xôi. Với chất liệu gỗ đặc biệt và kỹ thuật thủ công truyền thống, âm thanh của nó có tính chất mộc mạc và sâu lắng, phù hợp với bối cảnh tự nhiên của vùng núi Nepal.

Nhạc cụ gõ 

Madal

Madal là một trong những nhạc cụ dân gian nổi bật và gắn bó chặt chẽ với văn hóa và đời sống của người dân Nepal. Nguồn gốc của Madal được cho là từ cộng đồng Magar, nhưng hiện nay nó đã được sử dụng rộng rãi trong tất cả các tầng lớp xã hội Nepal, trở thành một phần quan trọng trong các bài hát và điệu nhảy dân gian.

Madal là một loại trống gỗ rỗng, có hai mặt trống làm từ da động vật, được thắt chặt bằng dây da. Thiết kế đặc biệt này giúp nhạc cụ tạo ra những âm thanh đặc trưng, mạnh mẽ và trầm ấm khi chơi. Nhạc cụ được chơi bằng tay ở cả hai mặt, và người chơi thường quấn dây quanh eo để giữ Madal theo chiều ngang trước ngực.

Kỹ thuật chơi Madal đòi hỏi sự kết hợp nhịp nhàng giữa hai tay, sử dụng lòng bàn tay để đánh vào cả hai mặt trống, tạo ra nhịp điệu và âm thanh hòa quyện. Âm thanh của Madal đặc biệt có sức hút và thường được dùng để đệm nhạc cho các bài hát dân gian Nepal, góp phần vào việc giữ gìn và phát huy truyền thống âm nhạc của đất nước này.

Dhol

Dhol là một loại nhạc cụ truyền thống Nepal quan trọng, đặc biệt phổ biến ở vùng Madhesh. Đây là một chiếc trống lớn làm từ gỗ rỗng, có hai mặt được bọc bằng da. Dhol được chơi bằng tay và tạo ra âm thanh mạnh mẽ, vang dội, thường được sử dụng trong các lễ hội và sự kiện cộng đồng. Điển hình, Dhol được dùng trong lễ hội Holi đầy sắc màu, các buổi lễ kỷ niệm sinh nhật, và những dịp đón mùa thu hoạch.

Dhol cũng có mối quan hệ gần gũi với Mridangan, một loại trống khác của Ấn Độ, và có nét tương đồng với Dholak, một loại trống nhỏ hơn. Âm nhạc truyền thống Nepal sử dụng Dhol để gắn kết cộng đồng trong các dịp lễ hội và sự kiện quan trọng, mang lại không khí sôi động và phấn khởi cho người nghe. Nhạc cụ này không chỉ có giá trị văn hóa mà còn là biểu tượng cho niềm vui và sự đoàn kết.

Nhạc cụ hơi 

Murali và Basuri 

Murali và Basuri là hai loại nhạc cụ truyền thống phổ biến ở Nepal, đều thuộc họ sáo và được làm từ thân tre. Trên thân nhạc cụ, người ta đục sáu lỗ đại diện cho các nốt nhạc, cho phép người chơi tạo ra những giai điệu uyển chuyển và du dương.

Cả Murali và Basuri đều được chơi bằng cách thổi không khí qua miệng, tuy nhiên, chúng có một sự khác biệt nhỏ về cách cầm. Murali được chơi giống như sáo dọc hoặc kèn trumpet, với môi giữ nhạc cụ, trong khi Basuri được giữ theo chiều ngang, giống cách Chúa tể Krishna đã chơi trong vùng Mathura và Brindavan, theo truyền thuyết Ấn Độ giáo.

Hai nhạc cụ này tạo ra âm thanh gần như tương tự, và trong nhiều ngôn ngữ, tên Murali và Basuri được sử dụng thay thế cho nhau. Đặc biệt trong văn hóa phương Đông, sáo được xem là biểu tượng của Chúa tể Krishna, người nổi tiếng với khả năng thổi sáo quyến rũ.

Pungi

Pungi (hay còn gọi là Bin) là một nhạc cụ truyền thống độc đáo của Nepal, thường được sử dụng bởi các pháp sư mê rắn để tạo ra âm thanh quyến rũ, khiến rắn “nhảy múa” theo nhịp điệu. Nhạc cụ này đặc biệt phổ biến ở các vùng Terai, nơi nghề nghiệp mê rắn vẫn còn tồn tại trong một số cộng đồng.

Pungi được chế tạo bằng cách sử dụng vỏ dừa cứng, với một mẩu tre nhỏ được gắn trên đó để tạo ra phần thân của nhạc cụ. Âm thanh của Pungi được tạo ra khi người chơi thổi hơi qua miệng vào ống tre, kết hợp với các lỗ nhỏ trên thân để điều chỉnh âm sắc.

Shankha

Shankha là một loại vỏ ốc biển truyền thống, thường được sử dụng trong các nghi lễ tôn giáo và các sự kiện đặc biệt ở Nepal, đặc biệt là trong văn hóa Hindu. Người ta chơi Shankha bằng cách thổi không khí qua lỗ trên vỏ ốc, tạo ra âm thanh mạnh mẽ và vang vọng, thường được cho là mang lại may mắn và sự thanh tịnh.

Shankha đóng vai trò quan trọng trong các nghi lễ thờ cúng và đám tang. Hầu hết các nghi lễ Hindu, như lễ cầu nguyện hay nghi thức thờ cúng, đều bắt đầu với âm thanh vang vọng của Shankha, được xem như lời kêu gọi sự hiện diện của các vị thần và tạo bầu không khí trang nghiêm. Tuy nhiên, Shankha không phải là một nhạc cụ thông thường, và nó chỉ được sử dụng trong các dịp lễ trọng đại, chứ không chơi trong các sự kiện hàng ngày

Panche Baja

Panche Baja là một nhóm nhạc cụ truyền thống nổi tiếng ở Nepal, thường được chơi trong các sự kiện quan trọng như lễ cưới, lễ hội và nghi lễ tôn giáo. Tên gọi “Panche Baja” xuất phát từ việc nhóm này gồm năm nhạc cụ chính, cùng nhau tạo nên âm thanh phong phú và mạnh mẽ.

Dưới đây là năm nhạc cụ trong Panche Baja:

• Jhyamta / Jhurma (Chũm chọe): Đây là một cặp đĩa bằng đồng thau hoặc đồng, được chơi bằng cách đập hai đĩa vào nhau để tạo ra âm thanh vang dội. Nhạc cụ này thường giữ vai trò tạo nhịp điệu trong dàn nhạc.
• Narsingha (Trumpet): Là một loại kèn đồng cong, Narsingha được làm từ hai phần ống đồng và được chơi bằng cách thổi không khí qua miệng, tạo ra âm thanh hùng tráng. Nó thường dùng để thông báo hoặc tạo âm hưởng mạnh mẽ trong các sự kiện lễ hội.
• Nagara / Damaha (Trống): Đây là một loại trống lớn với mặt trống phủ da căng trên một bát đồng rỗng. Nó được chơi bằng cách nhấn hoặc gõ bằng tay hoặc gậy, tạo ra âm thanh mạnh mẽ và sâu lắng.
• Sanai (Clarinet): Nhạc cụ này có hình dạng giống như clarinet với lỗ trên thân và được làm từ kim loại. Sanai có âm thanh du dương và thường được chơi để làm nền cho các nhạc cụ khác trong dàn nhạc.
• Tyamko: Nhìn giống như Damaha nhưng có kích thước nhỏ hơn, Tyamko cũng được làm từ một bát đồng và được chơi bằng hai chiếc gậy nhỏ gọi là Gajo. Tyamko đóng vai trò bổ trợ cho Damaha trong việc giữ nhịp và tạo thêm âm sắc.